BREDA - Minder vakantie voor mensen die het juist zo hard nodig hebben. Boze vrijwilligers in het hele land. Dalende inkomsten... Donkere dagen voor de Zonnebloem. Maar er gloort licht.

Maar er gloort licht, belooft directeur Noud van Rooij

Hij had vorig jaar al met pensioen kunnen gaan, maar wilde dat per se niet. Je laat een club in last niet in de steek. En het was ongekend rumoerig. Zeker nadat Noud van Rooij (nu 66) aankondigde dat de Zonnebloem écht zuiniger aan moest. Dat de van oorsprong katholieke vereeniging tot bevordering van het welzijn der zieken stopt met de populaire busvakanties en vliegreizen. En de rondvaartboot ligt ook al te koop aan de Amsterdamse grachten. Alleen het bekende Zonnebloemschip vaart nog uit.

,,Nee hoor, best een aimabel mens. Maar tot 1 september ook de directeur van een professionele organisatie met een jaaromzet van ruim 21 miljoen euro en een hoofdkantoor in Breda met honderd medewerkers in vaste dienst. We legden op die reizen 7,6 miljoen euro per jaar toe. Dat hou je niet vol."

,,Daar wringt het altijd.  Wij drijven op vrijwilligers. Allemaal bevlogen mensen. Die geweldig werk voor hun naasten doen. Dan gaat een hoofdkantoor zich ermee bemoeien. Kan ineens iets niet meer, pak je in hun ogen dingen af. Daar heb ik van wakker gelegen. En ik heb op tenen gestaan. Maar het móest. Daar wilde ik niet voor weglopen. Ik heb avonden en weekenden stad en land afgereden om dat aan dertienhonderd afdelingen uit te leggen.  Tja, en dat salaris... Ook al houdt de Zonnebloem zich aan alle criteria voor directiesalarissen van goede doelen, ik hoor altijd in het land dat ze mensen kennen die het wel voor de helft willen doen. Maar het gekke is dat ik die mensen nergens zie bij organisaties van deze omvang."

,,Echt niet. Twee procent hooguit. Het lastigst zijn degenen die al tientallen jaren bestuurslid van een afdeling zijn. Die willen op gegeven moment zó graag blijven doen wat ze al zo lang doen. Dat kan, maar niet onder Zonnebloem-vlag. Wij moeten immer garant staan voor kwaliteit en veiligheid. Dat er verantwoord wordt omgesprongen met het geld van 430.000 donateurs. Dan kom je soms aan het kindje van een vrijwilliger die vergeet dat het ons gezamenlijke kindje is."

,,Vanaf mijn 34e. Omdat ik vind dat je ook onbaatzuchtig wat voor jouw medemens moet doen. Ik was directeur van grote bedrijven. Op businessborrels zeiden collega's altijd dat zij toch echt geen tijd zouden hebben voor een week buffelen met rolstoelers op zo'n Zonnebloemvakantie. Maar dat is onzin. Als je maar wilt. Het is ongelooflijk dankbaar en fantastisch om te doen. Ik heb er als mens heel veel van geleerd. En het heeft mij geholpen als Zonnebloem-directeur.  Ik weet waar het over gaat."

,,Wij hebben gelukkig heel veel goeie. Maar de gemiddelde leeftijd is 63 en het zijn er een paar duizend minder dan ooit. De man die vroeger met VUT ging en zich meldde, moet nu tot 67 of langer doorwerken. De vrouw die ons vroeger kwam helpen nadat de kinderen het huis uit waren, heeft nu zelf een baan. De wereld is veranderd. Ook de mentaliteit. Als ons schip op maandag uitvaart, zijn er nu altijd mensen die niet komen opdagen. Dan bel je hen en krijgen we bijvoorbeeld te horen dat ze met dit mooie weer toch echt moeten gaan schilderen.  Zulke dingen gebeurden vroeger nooit."

,,Wij hebben een naamsbekendheid van 94 procent. En iedereen weet dat de Zonnebloem iets doet voor oude mensen met een boot. De Henry Dunant zeggen ze dan. Maar die is van Het Rode Kruis... Ons eerste schip is nog door Rudi Carell met zijn 1-2-3-Show op televisie bekostigd. Ons huidige schip kostte 17 miljoen euro, maar is voor onze doelgroep onbetaalbaar. Voor veel mensen met een beperking is een aangepast cruiseschip de enige mogelijkheid om met vakantie te kunnen. We zouden wel vijf van die schepen kunnen vullen. Maar de kosten... Deelnemers betalen een marktconforme prijs zoals iedereen die voor een vakantie betaalt. Wij dragen de extra kosten vanwege hun beperking. Bijvoorbeeld de aanpassingen aan het schip. Voor een reis met 69 deelnemers hebben wij 64 vrijwilligers aan boord. Hun eten, drinken en reiskosten betalen wij. Dat vindt iedereen prachtig. Dat maakt de Zonnebloem aaibaar."   

,,Klopt. Alleen al aan nalatenschappen een miljoen euro per jaar minder dan enige jaren terug. En de tijd dat alle mensen jaarlijks een vast bedrag overmaakten, is definitief voorbij. Ze zijn kritischer, willen zien wat met hun geld gebeurt. Alle goede doelen hebben daarmee te maken."

,,Dat is inderdaad goed voor de naamsbekendheid van het Nationaal Ouderenfonds. Maar zo'n tv-programma maken kost ook ons tijd en geld en wat het oplevert moet je nog afwachten. Ook of je daarmee de juiste nieuwe vrijwilligers aantrekt omdat ze een vertekend beeld kunnen hebben van het échte vrijwilligerswerk. Ik zit niet te wachten op mensen die denken dat ze de hele dag als Gerard Joling of Gordon met onze doelgroep moeten omgaan."

,,Meer overlaten aan de afdelingen en ze ondersteunen. Die kennen de directeur van de bank en de eigenaar van de supermarkt. Die zijn geworteld en veel meer zichtbaar. Op dit kantoor moeten we onze afdelingen ondersteunen en zorgen voor nieuwe initiatieven. De Zonnebloem-bedrijfsuitjes zijn een geweldig succes. Al 165 bedrijven nemen mensen een dagje mee naar Efteling of Keukenhof. Ze zijn vrijwilliger voor 'n dag. Wij zorgen voor professionele begeleiding of vrijwilligers met de juiste zorgervaring die meegaan. Een groot succes zijn onze aangepaste rolstoelhuurauto's. Daar hebben we er nu al veertig van en die staan in het hele land. Bedrijven vinden het mooi om die Zonnebloemauto's te sponsoren. Dat is heel concrete hulp."

,,Er schijnt licht, we zijn met zijn allen op de goede weg. De gemiddelde Zonnebloem-deelnemer is tegenwoordig tachtig. Dat vereist aanpassing. Maar ook tachtigers willen naar, ik noem maar, het Van Gogh Museum . Dus kijken wij samen met zo'n museumdirectie hoe de toegankelijkheid van het gebouw beter kan. Vóór 2020 maakt de Zonnebloem zestig dierentuinen, pretparken, musea en voetbalstadions toegankelijker. Ook daar zijn wij dus mee bezig. En we werken met man en macht aan een alternatief vakantie-aanbod. Maak u niet ongerust: wij halen gezond en wel heus de honderd." 

40.000 Zonnebloem-vrijwilligers 

Het Nationaal Bureau zetelt in Breda. Er zijn 100 mensen in dienst, samen 88 fte. 

In 2016 waren er 40.000 vrijwilligers, bijna 4.000 minder dan in 2010. 

32.000 vrijwilligers deden iets voor de Zonnebloem in hun eigen buurt.

8.000 vrijwilligers hielpen bij de vakantie-reizen.  

114.000 mensen met een lichamelijke beperking deden mee aan zo'n 10.000 activiteiten. Dat varieert van een ballonvaart tot een middagje winkelen, van museum-bezoek tot bingo. 

58.000 van hen kregen samen in totaal 1,2 miljoen keer huisbezoek.

8.300 mensen gingen mee met 320 aangepaste vakantiereizen in binnen- en buitenland. 

Het voor gehandicapten aangepaste cruiseschip MPS de Zonnebloem vaart 42 weken per jaar met in totaal ruim drieduizend mensen.

De Zonnebloem had vorig jaar 430.000 donateurs.

In 2016 kwam 18,5 miljoen euro binnen door giften en fondsenwerving. Er werd 23 miljoen euro uitgegeven.