Linda de Haas

Linda de Haas heeft voortdurend pijn en kan eigenlijk alleen maar liggen. Schilderen is haar passie, maar het vergt veel inspanning. Staand op haar goede been schildert ze met haar andere been waarin ze last heeft van spiertrekkingen door een beschadigde zenuw. ‘Mijn werk ontstaat door de ongecontroleerde beweging toe te laten.’

“Vijf jaar geleden ben ik, kort achter elkaar, twee keer geopereerd aan een hernia. Uit de laatste narcose kwam ik bij met een zenuwbeschadiging en een niet te onderdrukken pijn. De spieren in mijn rechterbeen gaven spasmen, ik was continu misselijk, kon niet eten en viel in kort tijd tientallen kilo’s af. Het wordt wel beter, dacht ik eerst. Ik ben een optimist en veronderstelde dat ik wel verlost zou worden van die knagende pijnscheuten als ik maar flink mijn best deed. Pas tijdens de revalidatie realiseerde ik me dat ik een knop moest omzetten en de pijn moest accepteren, in plaats van ertegen te vechten. Met zware pijnstillers en een geïmplanteerde neurostimulator, die lichte stroomstootjes afgeeft, kan ik de pijn nu enigszins controleren. Maar mijn energie doseren, is het belangrijkste.”

Veel lol

“In het revalidatiecentrum had ik een leuke creatief therapeut. Op een dag had ze vingerverf bij zich en grote vellen papier, die ze buiten op de grond uitspreidde. Voordat ze zich realiseerde dat ik niet op de grond kon zitten, had ik mijn schoenen en sokken al uitgetrokken en mijn tenen in de verf gedoopt. Steunend op mijn goede been, schilderde ik met mijn slechte voet. We hebben ontzettend veel lol gehad. Ook al was ik al snel gebroken, ik had in geen tijden zo genoten!

Thuis wilde ik meteen aan de slag. Ik heb kunstacademie gedaan en naast mijn werk als cameravrouw schilderde ik. Creatief bezig zijn is altijd mijn uitlaatklep geweest. Ik miste het verschrikkelijk, maar achter een ezel staan kon niet meer, en liggend schilderen was te belastend voor mijn nek. Ik heb een schilderdoek buiten op de stoeptegels gelegd, flacons acrylverf aangesleept en verschillende kleuren op plastic borden gespoten. Ik had mijn voet nog maar amper in de verf gedoopt, toen ik spasmen kreeg. Het was zó frustrerend dat ik op de grond heb liggen huilen. Gelukkig was mijn hond in de buurt. De lieverd sleepte een lap aan om mijn voeten schoon te vegen, zodat ik op bed kon gaan liggen. Hij is goed getraind: als ik lekker bezig ben, laat hij me mijn gang gaan terwijl hij me vanaf een afstand oogluikend in de gaten houdt. Zodra ik hem nodig heb, is hij er.” 

Als bij toverslag

“Die eerste schildersessie thuis was confronterend, maar ik heb er veel van geleerd. De beperking die mijn rechterbeen mij oplegt, ben ik daarna gaan omarmen. Door de spastische beweging toe te laten, ontstaat sindsdien juist mijn werk. Vanzelfsprekend moet ik ook alles beter plannen en op tijd rust nemen. Gelukkig helpt mijn man me om mijn grenzen te bewaken. Hij is bezig om het schuurtje te verbouwen tot een atelier, zodat ik een doek straks kan laten liggen. Dat maakt het gemakkelijker om te stoppen na een minuut of tien, want dat is het maximum. 

Als ik alleen al denk aan wat ik allemaal wil gaan schilderen, word ik al blij vanbinnen. Meestal grijp ik als vanzelf naar vrolijke kleuren, omdat ik graag mooie dingen wil maken en positief wil denken. Ik kijk liever naar wat ik nog wél kan, dan naar wat ik achter me heb moeten laten. Maar ik rouw nog wel om iets waarmee ik geen rekening had gehouden: om de vrienden die het hebben laten afweten. Nee, niet de kennissen, oud-collega’s spreek ik nog regelmatig. Maar vriendinnen die de afgelopen jaren kinderen hebben gekregen, komen niet meer. Ze kunnen zich waarschijnlijk moeilijk verplaatsen in mijn huidige leven.

Ik ga nu proberen om ook deze sombere gedachten toe te laten tijdens het schilderen. Zoals ik eerder de pijn heb moeten accepteren om ermee te kunnen dealen, wil ik nu de negatieve energie laten stromen door met donkere kleuren aan de slag te gaan. 
Dat zeg ik nu wel… Maar, ha, ha, stiekem zie ik al overal lichtpuntjes, geel en oranje, die ik door de duistere lagen heen wil laten schemeren. Kijk, zoals de zonnestraal die nu als bij toverslag door het wolkendek breekt! Van dergelijke kleine dingen geniet ik tegenwoordig intens. Ik maak me ook veel minder zorgen over de toekomst dan vroeger. Ik leef in het moment.”