Bezoek aan het Fort

Wij wilden met name Zonnebloemmannen op avontuur laten gaan

Zonnebloem afd. Santpoort/Driehuis ging op zoek naar een excursie voor “mannen” van de Zonnebloem, die met weemoed terugdenken aan hun avontuurlijke jeugd.

Wij nodigden hen uit voor een excursie naar Fort  benoorden Spaarndam. Dit fort maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam, die bestaat uit 45 forten. Het is een verdedigingslinie voor de stad Amsterdam en is aangelegd in de periode van 1880-1920.

Veel van deze forten zijn inmiddels opgeknapt en hebben een bestemming gekregen o.a. als museum, restaurant, opslagplaats voor materialen, naschoolse opvang etc. 

De Stelling staat sinds 1996 op de Werelderfgoed lijst. Fort benoorden Spaarndam heeft nog geen grote opknapbeurt gehad, maar een groep vrijwilligers is de afgelopen jaren druk in de weer geweest met planvorming en financiering van het toegankelijk maken van dit fort.

De stelling was vooral een waterlinie. Het gebied rondom Amsterdam zou bij een aanval op de hoofdstad onder water gezet kunnen worden, zodat de vijand tegen gehouden kon worden.

Tijdens de bouw werd al snel duidelijk dat het gebruikte ongewapende beton moest worden aangepast, omdat dit beton niet opgewassen was tegen de brisantgranaten. Vliegtuigen konden over het ondergelopen land vliegen.

De kosten van deze verdedigingslinie zijn vergelijkbaar met die van de Deltawerken en de linie is niet gebruikt!

Vol verwachting werden een tiental gasten, waaronder twee rolstoelers en twee dames, welkom geheten door Ziegel Ziegelaar, een van de vrijwilligers van de Stichting die al jaren werkt aan het provisorisch opknappen van dit fort.

Gewapend met zaklantaarns en een spaarzaam met waxinelichtjes verlicht gangenstelsel gingen we via de ophaalbrug het fort binnen, dat flink vochtig was. Laveren tussen de plassen door en niet bang zijn voor spinnen.

Dit fort bood plaats aan 288 manschappen en de omstandigheden  waaronder die hier verbleven was zeker niet comfortabel. Ook de hygiëne liet flink te wensen over. Tien toiletten voor de hele groep, alleen de officieren hadden een apart toilet.

De saaiheid en verveling op de forten deed de bewoners besluiten om tekeningen en schilderingen aan te brengen op de gepleisterde wanden. Omdat de muren periodiek van een nieuwe pleisterlaag werden voorzien, werden veel van deze afbeeldingen door vrijwilligers pas later ontdekt. Met scalpels werden deze afbeeldingen centimeter voor centimeter blootgelegd. Achteraf realiseerde men zich dat door dit enthousiasme veel mooi materiaal is beschadigd.

Door zijn boeiende verteltrant wist de gids de aandacht van de Zonnebloemgasten tot het eind toe te  houden.

Na afloop van de excursie nog even napraten in Villa Westend onder het genot van een kopje koffie en wat lekkers. De verrassingstocht vraagt om meer en de kleinschaligheid maakt de organisatie van dit soort “verrassingen” betrekkelijk eenvoudig.

Frans Cleeren (Zonnebloem Santpoort/Driehuis)

Klik op onderstaande link voor de foto's