Zittingstermijnen en afdelingen op gemeentelijk niveau

De 29.000 enthousiaste Zonnebloemvrijwilligers zetten zich met hart en ziel in voor mensen met een lichamelijke beperking (oud en jong), met name voor diegenen die dreigen te vereenzamen. Zij leggen contacten, brengen gezelligheid, organiseren dagjes uit en vakanties, bieden mobiliteitsoplossingen en streven naar een toegankelijker Nederland. Dat doen zij in 1.000, veelal kleine, afdelingen in het land. De Zonnebloem wil nog lang door blijven gaan met dit belangrijke werk, maar heeft daarbij een aantal uitdagingen:

Het is voor de bijna 1.000 afdelingen steeds lastiger om voldoende bestuursleden te vinden. Want elke afdeling heeft een voorzitter, secretaris, penningmeester en als het kan ook nog een bestuurslid bezoekwerk en bestuurslid activiteiten nodig. Het zoeken naar bestuursleden kost de afdelingen steeds meer tijd. Tijd die ze liever aan het afleggen van huisbezoeken of het organiseren van activiteiten voor mensen met een lichamelijke beperking besteden.
Doordat afdelingen geen nieuwe bestuursleden kunnen vinden, blijven zittende bestuursleden vaak (veel) langer dan de 12 jaar die men volgens de statuten van de Zonnebloem mag blijven zitten. Hierdoor stijgt de gemiddelde leeftijd van veel besturen, is er geen doorstroming en blijft vernieuwing uit.
Doordat afdelingen klein zijn, hebben ze vaak onvoldoende vrijwilligers om in te spelen op de wensen en behoeften van hun deelnemers. Laat staan om nog meer mensen uit de doelgroep bij hun activiteiten te betrekken, terwijl uit onderzoek blijkt dat daaraan wel behoefte is.
Met meer afdelingen in één gemeente is het lastig om met de gemeente afspraken te maken over bepaalde zaken. Of om met andere organisaties en instellingen binnen de gemeente samen te werken.

Daarom heeft de Nationale Vergadering, de ledenraad van de Zonnebloem, besloten om:

Vanaf 1 januari 2025 de maximale zittingstermijnen voor bestuursleden, zoals die in de statuten zijn bepaald (12 jaar binnen één afdeling en 16 jaar binnen twee of meer afdelingen), te gaan handhaven. Voor ruim 800 bestuursleden betekent dit dat hun bestuurdersrol per 1 januari 2025 wordt omgezet naar een algemene vrijwilligersrol. Zij zijn dan geen bestuurslid meer, maar kunnen zich wel in een andere vrijwilligersrol voor mensen met een lichamelijke beperking binnen de vereniging in blijven zetten.
Tegelijkertijd de periode tot eind 2028 te gebruiken om in elke gemeente de krachten te bundelen en toe te werken naar sterke afdelingen op gemeentelijk niveau. Met één bestuur per gemeente en daaronder coördinatoren die het bezoekwerk en de activiteiten in de wijken en dorpskernen coördineren. Zo zijn er veel minder bestuursleden nodig en kunnen meer vrijwilligers zich bezighouden met datgene waarvoor ze bij de Zonnebloem zijn gekomen: mensen met een lichamelijke beperkingen mooie momenten bezorgen. Ook ontstaat er meer flexibiliteit onder de vrijwilligers en kunnen afdelingen een breder scala aan activiteiten aanbieden, zodat beter kan worden ingespeeld op de uiteenlopende wensen van de huidige deelnemers en hopelijk ook van dat deel van de doelgroep dat nu nog niet wordt bereikt. De afdelingen op gemeentelijk niveau kunnen gemakkelijker in contact komen en afspraken maken met hun gemeente en andere organisaties en instellingen.

Voor sommige afdelingen en bestuursleden is het even door een zure appel heen bijten. Het tekort aan bestuursleden wordt op 1 januari tijdelijk alleen maar groter. Bestuursleden die al tientallen jaren de kurk zijn waarop de lokale Zonnebloemafdeling draait, kunnen niet meer als bestuurslid verder omdat hun maximale zittingstermijn verstreken is. En er vanaf dan dus ook echt gehandhaafd gaat worden. Niet alleen omdat dit in de statuten is vastgelegd, maar vooral om ervoor te zorgen dat de Zonnebloem via doorstroming en vernieuwing ook op langere termijn een gezonde vereniging blijft.

Toch stemmen de signalen uit het land hoopvol. Op steeds meer plekken gaan afdelingen het gesprek met elkaar aan. Soms schoorvoetend, voorzichtig verkennend en aftastend, maar steeds vaker via allerlei samenwerkingen en zelfs ook al via succesvolle samenvoegingen met een, meer of alle afdelingen binnen een gemeente. Door het grote aantal bestuursleden die vanwege hun maximale zittingstermijn vanaf 1 januari geen bestuurdersrol meer hebben, maken steeds meer afdelingen van de nood een deugd. Het proces naar afdelingen op gemeentelijk niveau is daardoor in een stroomversnelling gekomen. En voor diegenen voor wie het nog te vroeg is: zij hebben nog tot eind 2028 om aan het idee van afdelingen op gemeentelijk niveau te wennen en er uiteindelijk ook zelf mee aan de slag te gaan.

Zo is de Zonnebloem straks helemaal klaar voor de toekomst. Een toekomst, waarin ze met veel trots en nieuw elan haar mooie werk voor (nog meer) mensen met een lichamelijke beperking kan blijven doen en nog beter op hun wensen kan inspelen.