Er is nog veel te doen, maar de Zonnebloem timmert hard aan de weg voor toegankelijkheid
Vijf jaar geleden nam de Nederlandse overheid een belangrijk besluit met de bekrachtiging van het VN-verdrag Handicap. Het betekende een grote stap naar een toegankelijker Nederland voor mensen met een beperking. Vijf jaar! Tijd voor champagne, toch? “Het is eerder een moment om de mouwen nog verder op te stropen. Want er is nog genoeg werk aan de winkel”, zegt Rob Verberne, verantwoordelijk voor het programma Onbeperkt Eropuit van de Zonnebloem, dat in 2016 startte met het doel om de vrijetijdssector toegankelijker te maken.
Een historisch moment was het zeker, in het voorjaar van 2016. Na veel vijven en zessen legde de Nederlandse regering in de wet vast dat mensen met een beperking volwaardig mee moeten kunnen doen aan de samenleving. Niet als een extraatje, maar als norm. In de wet kwam onder meer te staan dat gebouwen, winkels, openbaar vervoer, maar ook websites toegankelijk moeten zijn voor mensen met een beperking.
Zorgeloos en vanzelfsprekend
De achterliggende gedachte van de bekrachtiging én het VN-verdrag sluit naadloos aan bij het doel van de Zonnebloem: een samenleving waaraan mensen met een lichamelijke beperking zorgeloos en vanzelfsprekend kunnen deelnemen. “Al ruim 70 jaar zetten we ons daarvoor in. In die tijd zijn we met onze deelnemers en vrijwilligers bij tal van vrijetijdslocaties geweest.”
Met Onbeperkt Eropuit helpen we vrijetijdslocaties gericht om toegankelijker te worden, met een unieke aanpak. Rob: “We zijn niet activistisch en geen puur overlegorgaan, de nadruk ligt echt op helpen. Al laten we onze stem uiteraard op diverse momenten horen. Maar we zijn vooral een organisatie van doeners en kiezen voor de pragmatische aanpak.”
Drieluik
Via een technische keuring, een belevingsonderzoek door mensen met een lichamelijke beperking – onze mystery guests – én workshops voor medewerkers van de locaties, krijgen ondernemers te zien hoe ze mensen met een lichamelijke beperking beter kunnen faciliteren. Bijvoorbeeld met een drempelhelling, tafels waar een rolstoel makkelijk onder past, een mobiel pinapparaat, maar ook in de sociale omgang met mensen met een lichamelijke beperking. Met de workshops leren medewerkers te kijken naar hun locatie vanuit de bril van iemand met een lichamelijke beperking, door in een rolstoel of in een beperkingenpak hun locatie te doorlopen. Rob: “Dit totaalpakket is uniek. Als het om de toegankelijkheid van locaties gaat wordt te vaak vergeten om mensen met een lichamelijke beperking erbij te betrekken. Het gesprek gaat dan over hen, maar niet mét hen. Bij ons hebben de Mystery Guests direct contact met een locatie, ze vertellen hun persoonlijke verhaal, wat hun beperking betekent voor hen. Maar vooral laten ze in de praktijk zien hoe toegankelijk een locatie werkelijk is. Dat maakt impact.”
Sinds 2016 zijn liefst 70 (grote) vrijetijdslocaties getoetst en geadviseerd op het gebied van fysieke toegankelijkheid. Aanpassingen zijn doorgevoerd, maar belangrijker nog: bewustzijn is gecreëerd. De workshop ‘Gastvrijheid en toegankelijkheid’ is inmiddels aan medewerkers van meer dan 50 (grote) vrijetijdslocaties gegeven.
“Dat zijn resultaten waar we enorm trots op kunnen zijn”, zegt Rob. Maar hij moet ook constateren dat, ondanks de inzet van organisaties als de Zonnebloem, Nederland als geheel nog heel veel werk heeft te verzetten om écht inclusief te zijn. “Andere landen zoals België, Italië, Zweden, Engeland en de Verenigde Staten zijn veel verder dan wij. Dat komt denk ik door twee zaken: de vele goede initiatieven zijn nog te versnipperd en te klein om écht slagvaardig te zijn. En de naleving van de wet en het VN Verdrag Handicap is nog te vrijblijvend. In enkele landen om ons heen kunnen boetes worden opgelegd als wetten ter bevordering van toegankelijkheid niet worden nageleefd. In Nederland niet. Zolang daar geen verandering in komt, heeft het te veel een vrijwillig karakter.”
De toekomst van Onbeperkt Eropuit
“Onze ambities zijn hoog en we willen Onbeperkt Eropuit verder uitbouwen. Daarvoor willen we in de toekomst graag samenwerkingsverbanden met verschillende partijen intensiveren. Niet alleen nemen we deel aan de community ‘Toegankelijke Recreatie’, maar werken we ook samen met Accessibility (onderdeel van Bartiméus), HandicapNL, Ministerie van VWS, lokale gehandicaptenorganisaties en vele vrijetijdslocaties.”
Rob: “De kracht van de Zonnebloem ligt in de regionale en lokale aanwezigheid van de afdelingen: dicht bij de deelnemers en dicht bij hun leefwereld. De markt waar de Zonnebloem het meest succesvol kan zijn is de recreatieve sector in de breedste zin van het woord. Daarom willen we ons huidige netwerk in de vrijetijdssector uitbreiden door ook te focussen op winkels, horeca en natuurgebieden. En we willen de transitie maken richting kenniscentrum op het gebied van fysieke toegankelijkheid.”
Er is nog veel te doen om Nederland echt goed toegankelijk en inclusief te maken, maar de Zonnebloem timmert onverminderd hard aan de weg om dat te bereiken.